Vằng luôn xanh - Clématite vigne blanche

Clématite vigne blanche

Vằng luôn xanh

Clematis vitalba L.

Renonculaceae

 

Đại cương :

Trong thời cổ xưa, người ta dùng ngâm lá trong dầu để trị bệnh ghẻ. Trong thời gian đó, người ta đã được cảnh giác về cây clématite và chỉ dùng theo toa thuốc mà thôi.

Độc tố : Cây gây đau ngứa dị ứng. Ở thế kỷ thứ 18, những người ăn xin đã chà xát cây này vào thân thể với dung dịch để gây loét tạo sự thương hại những người đi qua lại. Vì thế còn gọi là cỏ để ăn xin.

Thực vật và môi trường :

Nguồn gốc :

Dây mọc leo trên cây hay hàng rào ở Âu Châu, Tây Á, Bắc Mỹ, sống trên đất vôi tính kiềm.

Mô tả thực vật :

Dây trườn, nhánh có lông mịn, vàng, có 5-7 cạnh.

Lá kép, dưới mang 12-25 lá phụ, lá ở trên mang ít lá phụ hơn, lá hình bầu dục có lông mịn nằm, đáy tròn, chót đỉnh nhọn.

Phát hoa ở nách, có lông mịn, vàng dày.

Hoa rộng 15 mm, lá đài 4, tiểu nhụy nhiều, chỉ dẹp, không lông, nhụy hoa và bầu noản được chèn nhau bằng đường xoán ; Tâm bì có lông trắng dài.

Bế quả có mỏ dài, cạnh lông trắng, để diển tả rằng ở đỉnh ngọn lông sợi dài trắng mượt, kéo dài trên cây tạo nên một sắc thái đặc biệt vào mùa đông.

Bộ phận sử dụng :

Lá

Thành phận hóa học và dược chất :

- Lactone

- Protoanémonidine

- ranunculoside

- Hédéragénine ( triterpène pentacyclique )

Saponosides : Dẩn chất của :

- acide oléanolique

- và hédéragénine 

Đặc tính trị liệu :

- Chất gây mê vùng đau ( trong phạm vi nhỏ ).

Chú ý : đôi khi bị phản ứng nổi mụt nước và đỏ.

- Là một độc tố.  

Độc tố :

Chất protoanémonidine do từ chất hétéroside lactonique gồm những chất như ranunculoside, hédéragénine và saponine.

Có thể gây ra những rối loạn : Clématis có đặc tính :

- làm phòng da của lá tươi.

- Làm loét da khi chà chất dịch lá tươi trên da ( dùng chữa ngoài da chống lại chứng thấp khớp )

Thông thường thì chất độc tác dụng trên da, theo tài liệu chỉ cho biết rằng rất ít trường hợp bị trúng độc bởi đường ăn uống.

Bộ phận gây độc : phần lớn do toàn cây nhưng nhiều nhất ở lá ( 0,15 mg/g ranunculine )

Triệu chứng : ngứa đau ở da, độ nghiêm trọng khác nhau bởi sự tiếp xúc đơn giản với cây.

Hiệu quả xấu và rủi ro : :

Toxique

Tất cả các phần của cây xem như nguy hiểm.

Ứng dụng :

- Thấp khớp,

-  Đau dây thần kinh ( névralgies )

Dùng ở vùng đau duy nhất và với sự thận trọng.

Nguyễn thanh Vân