Rể rắn đen - Actée đen

Cimicifuga-Actée noire

Cohosh đen - Rể rắn đen

Actaea racemosa L.

(Cimicifuga racemosa)

Ranunculaceae

Đại cương :

Tên khác : Cimicifuga racemosa, Nutt, actée à grappes, herbe aux punaises, racine noire de serpents, rể rắn đen.

Actaea racemosa là một cây trong hệ thực vật thuộc họ Ranunculaceae.

Cây này thường mọc trong vùng đồng bằng ở Bắc Mỹ và loài racemosa, Mỹ thường trồng. Cây Rể rắn đen, trổ hoa vào tháng 7, có những lá chụm 2 hay 3. Phát hoa màu trắng và có mùi, ít phân nhánh, hơi cong cao khoảng 2 m. Loài này khá chịu đựng khí hậu nắng hạn mùa hè, được sử dụng bởi những người thổ dân Mỹ Amérindiens để dể dàng sanh đẻ và chống lại chứng hành kinh khó. Ngày nay người ta cho thấy trong cây chứa một chất có hiệu quả của œstrogène.

Hiện nay người ta đã điều chế thuốc từ cây rắn đen dùng để chống lại những triệu chứng thời mãn kinh.

Thành phần sử dụng :

Rể, căn hành : phần dưới đất

Thực vật và môi trường :

Nguồn gốc : Nam Canada và đông nam Hoa Kỳ.

Sống nơi ánh sáng khuếch tán, bóng râm.

Mô tả thực vật :Thực vật thân thảo, mặt ngoài láng, sống đa niên, 75 – 250 cm cao, tạo thành những lá kép từ dưới gốc của căn hành dưới đất, cao 25 – 60 cm.

Lá kép, lá chét hình thuông, những lá tiêu chuẩn đạt 1 m dài và rộng, hợp chung 3 lá kép có răng cưa.

Phát hoa mảnh khảnh, yếu và dài. Hoa, trổ cuối mùa xuân đầu mùa hè trên cao phần thân, 75 – 250 cm cao, thành chùm đạt tới 50 cm dài. Hoa không cánh hoa cũng klhông đài, và bao gồm cụm hoa dày đặc khoảng 55 – 110 mm, trắng, 5 – 10 nhụy đực dài  bao chung quanh một nuốm màu trắng. Hoa mùi ma túy, hương vị hôi khó chịu nên dễ dàng thu hút những côn trùng ruồi , muỗi và những côn trùng canh cứng.

Quả là quả nang 5 – 10 mm, khô, với 1 tâm bì và một số hạt..

Thành phần hóa học - dược chất :

● Glycosides triterpéniques :

Ttriterpènes tetracycliques :

- actéine

- cimicifugoside,

- cycloartenol

Đặc tính trị liệu :

- Hoạt động kích thích tố œstrogène

- Bình thường hóa kích thích tố luténinisante ( KTT phái tính )

Phụ khoa (gynécologie) :

- Hội chứng tiền kinh nguyệt ( đau vú và nặng vùng xương chậu )

- Hội chứng nội kinh nguyệt (xuất huyết)

- Rối loạn kinh nguyệt ( nhiều và không đều ).

- Chứng đau đầu do kinh nguyệt (céphalées cataméniales), đau đầu có nguồn gốc thần kinh, đặc biệt trước khi có kinh và thời kỳ mãn kinh.

- Điều hòa những sự co thắc thời kỳ mang thai.

Nội khoa - Chấn thương học (traumatologie) :

- Chứng vẹo cổ (torticolis).

- Đau thấp khớp lưng và cổ ở vị trí đốt xương đầu, chứng đau dây thần kinh.

- Viêm gân, gân Achille.

- Chứng đau dây thần kinh tọa bên trái,

- đau từ lưng cho đến chân.

- Đau bắp cơ sau khi làm động tác mạnh.

Insomnie et trouble de comportement, dépression, claustrophobie.

Ứng dụng :

Hệ sinh dục phụ nữ :

Rể rắn đen có tác dụng làm dễ chịu tốt, chống lại những sự co thắc của hệ thống sinh sản. Cũng như những hiệu quả của những kích thích tố oestrogénique giúp bình thường hóa chức năng của hệ thống và những nghiên cứu cho thấy nó không kích thích sự phát triển của những tế bào ung thư vú, nó hoạt động trên trục hypotalamo-hypophisiaire và giúp đở giảm sự thoái hóa xương. Hơn nữa, có chức năng ức chế sự phát triển những tế bào ung thư phản ứng với kích thích tố œstrogène đưa đến hiện tượng chết tế bào tự nhiên ( apoptose )

● Thời mãn kinh và hiệu quả oestrogénique của actée đen.

Rể rắn đen hình như tạo ra hiệu quả oestrogénique bởi nhiều nguyên do. Một vài chất gắn vào các thụ khí œstrogène thì quá nhiều, trong khi những thành phần khác kích thích sự thành lập oestrogènes tĩ lượng kích thích tố đó quá thấp.

Rể rắn đen tác động trên tất cả những triệu chứng :

- Kích thích tình dục (Bouffées de chaleur)

- Khô âm đạo

- Sự lo lắng.

- Trạng thái trầm cảm ( dépression )

- Đau đầu

- Xáo trộn giấc ngủ

- Sự choáng váng

- Sự tập trung kém

- Giảm sự ham muốn nhục dục

- Đau khớp

- chống viên sưng,

- đau .

● Rể rắn đen tác động chống viêm sưng mạnh cho toàn bộ hệ thống sinh sản phụ nữ, trên bình diện buồng trứng và tử cung :

- đau bụng kinh nguyệt,

-  đau và viêm sưng nội mạc tử cung,

-  viêm buồng trứng và ống dẩn trứng.

● Mặc dù hiệu quả tác dụng œstrogène, Rể rắn đen còn là một dược thảo rất thú vị để chữa trị nội mạc tử cung.

Cây đặc biệt chủ ý bởi 4 lý do :

- Sự tranh đoạt trên những điểm tiếp nhận

- Hiệu quả chống viêm

- hiệu quả chống sự co thắc

- Làm giảm sự tắc nghẻn khung xương chậu. ( bassin )

Rể rắn đen làm dịu sự đau bụng kinh nguyệt, vì rằng nó sẽ giảm sự thành lập những cục máu và giúp xử lý những chất thải trong nội mạc tử cung được hiệu quả hơn.

►Hệ sinh dục nữ -  Âm đạo :

Rể rắn đen làm giảm những sự mất căn bằng khác nhau ở mức độ âm đạo (câm đạo khô, teo co âm đạo, đau khi giao hợp, âm đạo gò đau, giao cấu đau )

● Mất kinh nguyệt (Aménorrhée)

Bởi hiệu quả điều kinh dịu đau, Rể rắn đen giúp đở thúc đẩy kinh nguyệt khi hành kinh trể.

Người ta cũng dùng trong những hổn hợp phá thai.

● Có thai và sanh (Grossesse et accouchement)

Rể rắn đen

- ĐIỀU CHỈNH CÁC CƠN CO THẮC, vì thế có thể ngăn ngừa sự băng huyết sau khi sanh.

Người ta bắt đầu dùng Cây rắn đen 2 hay 4 tuần lễ trước khi sanh.

Khi sanh nó có thể giúp :

- GIÃM NHỮNG ĐAU DO SỰ CƠ THẮC ( không loại bỏ hẳn, chỉ cần giảm lượng )

Nó có thể cũng giúp :

- GIẢN NỞ CỔ TỬ CUNG ,

- KÍCH THÍCH NHỮNG SỰ CO THẮC, xảy đến chậm trể trể.

Đang khi có bầu, Rể rắn đen dùng để giảm cơn ĐAU VÚ .

Rể rắn đen giúp tăng và điều chĩnh trong trường hợp :

- “ VÔ SINH (intertilité) ”

- “ SUY BUỒNG TRỨNG (insuffisante ovairienne) ”

- “ ĐA NANG BUỒNG TRỨNG (ovaire polykystique )” ;

► Hệ sinh dục nam :

Rể rắn đen được dùng trong y học truyền thống để chữa trị :

- đau tiền liệt tuyến

- và dịch hoàn.

Sự nghiên cứu trên động vật ( Seidlova và Wuttke và al, 2006b ) cho thấy rằng Rể rắn đen ức chế “ alpha-réductable, alpha dihydrotestostérone và những yếu tố tăng trưởng insuline (IGF), do những yếu tố trên người ta nghĩ rằng Rể rắn đen có thể có ích lợi trong chữa trị sự phì đại nhẹ hiền của nhiếp hộ tuyến và ung thư nhiếp hộ tuyến .

► Hệ vận động :

Phong thấp và thấp khớp :

Rể rắn đen tác dụng :

- chống viêm sưng mạnh. Nó dường như rất hiệu nghiệm chữa trị đau dai dẳng liên quan đến sự tắc nghẽn. Như những người khi đứng dậy vào buổi sáng 2 chân dường như cơ thể nặng hàng tấn.

Rể rắn đen ít hiệu quả khị trạng thái viêm “ nóng ” và cấp tính .

► Système cario-vasculaire

- Huyết áp :

Do sự giản nở của những mạch máu ngoại vi, Rể rắn đen hoạt động dưới dạng hạ huyết áp. Do sự giảm sự co giản của động mạch, Rể rắn đen hạ từ từ huyết áp, tất cả tăng cường xung mạch ( pouls )

- Rối loạn tim mạch :

Rể rắn đen bình thường hóa những chức năng của tim, nhất là khi tim có xu hướng « vượt » mức bình thường ( nhịp tim nhanh, trống ngực đập )…Nó cũng kích động tim đập chậm và điều hòa nhịp đập của tim. Trái lại, điều quan trọng là không được xữ dụng nếu bạn bị nhịp tim chậm ( bradycardie ).

► Hệ thần kinh :

Rể rắn đen dùng làm thuốc bổ thấn kinh và chống lại chứng trầm cảm, giúp giãm trầm cảm nói chung đặc biệt ở những đàn bà luôn có ý nghĩ đen tối.

Rể rắn đen cũng giãm chứng mất ngủ dùng trong thời kỳ mãn kinh khi những đàn bà này thường thức dậy nửa đêm và khó ngủ lại.

Cây cũng làm dịu :

- Chứng đau nửa đầu liên quan với kinh nguyệt.

- Đau thần kinh thị giác và thần kinh trijumaux

- Đau thần kinh tọa.

►Những chứng khác :

- Ù tai (Acouphène)

Ù tai được diẻn dịch như là chứng vo ve trong lỗ tai. Dù rằng cây bạch quả là một dược thảo  rất tuyệt được lựa chọn để chữa trị bệnh lý này, Rể rắn đen cũng có thể có hiệu quả không kém. Hai dược thảo này có thể phối hợp.

- Ho gà, hen suyễn, ho spasmoïde

Rể rắn đen không phải dược thảo chuyên trị hệ hô hấp, nhưng nó có một tác dụng chống sự co rút rất hiệu nghiệm để làm dịu cơn ho không ngừng. Mặt khác, Rể rắn đen, từ xưa được dùng để điều trị tất cả các loại ho hay những vấn đề liên qua đến hô hấp có đặc tính co giật không ngừng ( kinh luyến giật ) như chứng ho gà.

Cách sử dụng và liều lượng :

Nấu sắc :

Lấy ¼  đến 1 muổng cà phê rể / tách nước đun sôi từ 15 – 20 phút, uống 1 – 2 lần / ngày.

Hiệu quả xấu - rủi ro :

Không tác dụng phụ xấu đáng kể ngoại trừ làm khó chịu dạ dầy, đau đầu, nặng chân, co thắc, nặng cân không cân đối cơ thể .

- Rể rắn đen không dùng thường xuyên trong thời gian CÓ THAI. Trái lại, người ta có thể dùng như là « sửa soạn để sanh » và cho đến khi 4 tuần lể trước khi sanh .

- Nếu dùng bắt đầu khi có thai, nó không sanh quái thai, không tạo đột biến.

- Không dùng cho những người HUYẾT ÁP CAO và NHỊP TIM ĐẬP CHẬM.

- Không dùng cho những người có NHÃN ÁP CAO ;

- Dùng quá liều sẽ gây ra ĐAU ĐẦU, nhất là đau trước mặt trán và mắt, những xây xẩm chóng mặt và huyết áp xuống đột ngột.

- Có thể đau DẠ DÀY, ĐAU BỤNG. Những triệu chứng này sẽ biến mất nếu ngưng dùng.

- Tránh dùng với lượng lớn trong thời gian CHO CON BÚ. Tốt nhất không dùng trong thời gian cho con bú.

- Không dùng trong trường hợp RỐI LOẠN HOẠT ĐỘNG GAN.

Giai thoại :

Tên gọi do sự diễn tả căn cứ vào mùi hôi phát ra của con rệp ( cimex : punaire : rệp, guga : fuite )

 

Nguyễn thanh Vân