Hếp - Sea Lettuce

Sea Lettuce

Cây Hếp

Scaevola taccada (Gaertn.) Roxb.

Goodeniaceae

Đại cương :

Cây Hếp Scaevola taccada thuộc họ Goodeniaceae, còn được gọi dưới nhiều tên khác nhau như :

Scaevola frutescens (Mill.) Krause, Scaevola frutescens Krause, Scaevola koenigii Vahl, Scaevola lobelia L., Scaevola taccada (Gaertn.) Roxb., Scaevola taccada var. sericea (Vahl) St. John, Scaevola sericea Vahl

Danh pháp thông thường :

aupaka (Hawaii), beach naupaka, huahekili (Hawaii), naupaka kuahiwi (Hawaii), Scaevola, sea lettuce, Cây Hếp ( Việt Nam ).

● Tác động trên hệ sinh thái :

Cây Hếp Scaevola taccada là một những thực vật đi tiên phong của tập đoàn trên đão san hô nhiệt đới và bãi cát, tập đoàn cồn cát, trong những rừng ngập nước mangrove chỉ duy nhất trong cát, những vùng thoát nước và cạnh tranh với những thực vật ven biển bản địa. Cây có thể hình thành nhanh chóng một thảm thực vật thuần nhất, cung cấp cho một nguồn hạt giống để cho sự phát tán nhanh chóng và tạo ra một tập đoàn ở những bờ biển khác.

Cây Hếp Scaevola taccada từ dải dọc ven biển thường phải chịu một áp lực nặng nề của sự phun muối mặn của gió biển brouillard salin và di chuyển của nền cát với một một khả năng trữ nước thấp và độ mặn thay đổi, mặc dù rễ nó không chấp nhận ngập nước mặn thường xuyên bởi nước biển. Độ mặn ở bờ biển có thể lên từ 0,1% đến 3% (Barbour và al., 1985, trong Goldstein và al., 1996).

Trong một nghiên cứu bởi Goldstein và cộng sự viên năm (1996), đã thấy rằng Cây Hếp Scaevola taccada đã có ảnh hưởng mạnh trên độ mặn của chất nền nhưng ảnh hưởng yếu bởi sự phun muối mặn brouillard salin.

Những tác giả ước định rằng những phản ứng sinh học physiologiques có thể giải thích phần nào sự phân bố địa lý rộng lớn của Cây Hếp Scaevola taccada trong môi trường ven biển trong Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Trong một số đảo ở Thái Bình Dương,, Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng để ngăn ngừa xoi mòn bờ biển nhờ những nhánh ngầm dưới đất, cũng như cho quy hoạch cảnh quan. Cây cũng trồng trên trên những chỏm núi ở bãi biển để bảo vệ những cây khác trồng trong những vùng phun mặn brouillard salin.

Thực vật và môi trường :

Mô tả thực vật :

Tiểu mộc, bụi,  cao 2-4 m, chiều cao điển hình thích hợp với môi trường ven biển tiếp xúc với gió muối thường mọc trên đất cát sỏi, nhánh to, lúc non có lông mịn dày.

Lá, dầy mọng nước, không rụng, không cuống, phiến xoan ngược, đầu tròn, đáy nhọn, màu lục tươi, không lông hay có ít lông, kích thước 8-25 cm dài, 5-7 cm rộng, màu xanh sáng, như phủ bởi một lớp như sáp, mọc chụm ở chót nhánh xếp thành vòng xoắn.

Phát hoa tụ tán ở nách lá, những hoa mọc thành cụm nhỏ gần đầu ngọn thân, hoa xuất hiện chôn trong cụm.

Hoa, hình ống vành chẻ, có dạng không đều, 5 cánh trên một mặt của hoa như rách chia phân nửa vòng hình bán nguyệt nằm một bên hoa, có dạng như cánh quạt, màu trắng, hoặc màu vàng nhạt, đôi khi trên cánh hoa có những sọc màu tím, tai giún, 2-2,5 cm dày, có mùi thơm dễ chịu, tiểu nhụy 5, bầu noãn hạ, 2 buồng, 1 noãn, vòi nhụy đặc trưng cho độ cong trên cánh hoa.

Trái, quả nhân cứng, hình cầu 1-1,5 cm, khi còn non có màu xanh lá cây, trưởng thành nạt trắng

Hột, 2 năng động có thể trôi nổi hoặc chìm trong nước và tồn tại trong đại dương 1 năm sau mà không mất khả năng nẩy mầm.

Bộ phận sử dụng :

Lá, trái, và rễ.

Thành phần hóa học và dược chất :

▪ Vỏ và Lá Cây Hếp Scaevola taccada có nguyên chất :

- đắng amer,

- và glucoside.

▪ Thành phần chất :

- ß-sitostérol-ß-D-glucoside,

- mannitol, đã được phân lập.

▪ Cây Hếp Scaevola taccada, cho được :

- impératorine,

- marmesin,

- và coumarines.

▪ Những nghiên cứu hóa chất thực vật phytochimiques của những bộ phận trên không của Cây Hếp Scaevola taccada đã phát hiện những thành phần :

- loganine,

- sylvestroside-III,

- diméthylacétal,

- cantleyoside,

và thành phần hợp chất của nó là :

- diméthyl acétal

▪ Cây Hếp Scaevola taccada cũng được báo cáo những thành phần chất hóa học như :

- scaevolin,

- chlorogenicacid,

- saponines,

- những glycosides,

- những lipides ( trong hạt ),

- và những alcaloïdes.

Đặc tính trị liệu :

Cây Hếp Scaevola taccada, được sử dụng rộng rãi trong y học truyền thống trong tất cả những nơi có sự phân phối trong thiên nhiên, đặc biệt dùng để chữa trị :

- những bệnh về da affections de la peau.

Có ít những nghiên cứu trên Cây Hếp Scaevola taccada, những đã chứng minh được rằng những lá Cây Hếp Scaevola taccada, có chứa :

- những saponines,

- và những coumarines

Trong tài liệu, Cây Hếp Scaevola taccada đôi khi cũng đề cập đến sự hiện diện của :

- một chất alcaloïde « scaevolin »

▪ Thân được dùng để chữa trị :

- đau bụng douleurs abdominales

▪ Những bộ phận Cây Hếp Scaevola taccada cũng được sử dụng trong polynésien và trong y học truyền thống Châu Á. Cây cũng được chứng minh cho là « một đơn thuốc tuyệt tốt » như :

- chống tiểu đường antidiabétique,

- chống sốt antipyrétique,

- chống viêm anti-inflammatoire,

- và chống oxy hóa anti-coagulant,

và như thư giản những cơ xương không có bất kỳ phản ứng phụ nào, bởi Khoa Dược của Đại Học Annamalai, Ấn Độ.

▪ Cây Hếp Scaevola taccada dùng làm thuốc giảm :

- tần số nhịp đập tim battement de coeur,

- làm chậm nhịp đập của mạch ralentir le taux d'impulsion,

- và kích thích tim co bóp bình thường contraction normale.

▪ Cây Hếp Scaevola taccada thể hiện một đặc tính :

- lợi thiểu diurétique,

bằng cách gia tăng sự căng thẳng trong những động mạch thận artères rénales không gây kích ứng của nhu mô thận parenchyme rénal và sử dụng cho :

- bệnh thủng nước hydropique.

▪ Các bộ phận của Cây Hếp Scaevola taccada sử dụng trong chữa trị :

- bệnh ho toux,

- lao phổi tuberculose,

- và những vết chích của piqûres của loài cá nhám hay cá đuối gai độc stingray.

Những loài của Scaevola đã được sử dụng trong y học truyền thống khác nhau. Thường hay chuẩn bị dưới dạng nước nấu sắc décoction.

▪ Tuy nhiên một số sử dụng như một áp dụng trên bề mặt cơ thể. Những bộ phận khác nhau của Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng trong những bệnh khác nhau, như :

- những đau mal,

- hoặc những vết thương plaies

▪ Cây Hếp Scaevola taccada này cũng dùng như :

-  một sự trợ giúp cho bệnh ngoài da dermatologique ở Hawaii.

▪ Một trích xuất acétonitrile của những lá Cây Hếp Scaevola taccada, cho thấy một hoạt động :

- chống siêu vi khuẩn antivirale

chọn lọc chống lại những siêu vi khuẩn herpès simplex 1 và 2 và những vi khuẩn của :

- viêm miệng mụn nước stomatite vésiculaire

Pha loãng nhựa từ lá Cây Hếp Scaevola taccada hoặc nhựa từ những trái chín được sử dụng trong y học dân gian cho nhiệu quả :

- mắt đục mờ opacité de l'œil

và trong chữa trị :

- bệnh nhiễm trùng mắt infections de l'oeil

▪ Những Lá Cây Hếp Scaevola taccada, vị đắng được ăn, hoặc uống như một cách để chữa trị :

- chứng khó tiêu indigestion

▪ Ngâm trong nước đun sôi infusion, hoặc một cách khác, nước ép jus của lá đốt nóng, được hòa với nước dùng để chữa trị :

- bệnh ho toux,

- viêm phổi pneumonie,

- và bệnh lao phổi tuberculose

▪ Lá non, được nhai để làm giảm :

- ho toux

▪ Những lá Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng như thuốc dán cao cataplasme cho :

- những bệnh đau đầu maux de tête

▪ Những lá Cây Hếp Scaevola taccada sử dụng theo truyền thống để chữa trị :

- những bệnh da affections de la peau,

- sưng phòng gonflements,

- bệnh chân voi éléphantiasis,

- sưng bìu dái ( tinh hoàn ) gonflements du scrotum,

- phù thủng œdème,

- chứng ớn lạnh froid,

- và chứng khó tiêu indigestion

▪ Dung dịch từ lá được sử dụng để chữa trị :

- sự suy nhược sau khi sanh accouchement, dẫn đến một tình trạng viêm phổi pneumonie.

▪ Ngoài ra, nó cũng hiện có những báo cáo chỉ ra rằng sự sử dụng của nước nấu sắc của lá và những nạt của hạt Cây Hếp Scaevola taccada như :

- một thuốc ngừa thai contraceptif.

▪ Trích xuất của lá Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng như một dạng :

- ngừa thai lâu dài bởi những người phụ nữ contraception à long terme.

▪ Theo dược lý học sắc tộc ethno-pharmacologie những lá cho thấy những sự sử dụng của :

- tiêu hóa digestif,

- thuốc tống hơi carminatif,

- chống ung bướu antitumorale,

- và những đặc tính chống viêm anti-inflammatoires.

▪ Nhựa Cây Hếp Scaevola taccada cũng có thể được áp dụng trực tiếp trên những vết thương  plaies

▪ Nước ép jus của những thân non và trái chín của Cây Hếp Scaevola taccada được áp dụng trực tiếp trên :

- những vết cắn morsures,

- và chích piqûres.

▪ Nước ép jus của trái Cây Hếp Scaevola taccada sử dụng bên trong cơ thể để thúc đẩy gây :

- kinh nguyệt menstruation.

▪ Nghiền nát trái Cây Hếp Scaevola taccada đã được sử dụng bởi những người dân định cư đầu tiên để chữa trị :

- bệnh nhiễm nấm ngoài da teigne.

Cây cũng được sử dụng dưới dạng thuốc dán cao cataplasme để chữa trị :

- bệnh đau đầu maux de tête.

▪ Nước ép của trái Cây Hếp Scaevola taccada chín đã được sử dụng để chữa trị :

- những vết thưong loét plaies,

- và nhiễm trùng mắt yeux infectés

▪ Rễ Cây Hếp Scaevola taccada được áp dụng như một chất giải độc antidote sau khi ăn phải những cá độc poissons toxiques ( như loài cá nóc … hoặc những cua crabe

▪ Một nước nấu sắc décoction của rễ được dùng trong chữa trị :

- bệnh béri-béri, là một bệnh do sự thiếu hụt Vitamine B1 ( suy dinh dưởng ) gây ra sự suy tim và rối loạn thần kinh. Trên thực tế một thể hiện sự mệt mõi là triệu chứng của béri-béri.  

và trong một số nhất định :

- bệnh giang mai syphilitiques,

cũng như trong bệnh :

- kiết lỵ dysenterie

▪ Rễ Cây Hếp Scaevola taccada được xem như một phương pháp trị liệu tốt cho :

- bệnh ung thư cancer

▪ Rễ Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng bên ngoài để chữa trị :

- những bệnh ngoài da affections de la peau

▪ Những rễ được dùng để chữa trị :

- đau dạ dày maux d'estomac.

▪ Một hỗn hợp của rễ Cây Hếp Scaevola taccada nghiền nát với muối được sử dụng cho :

- những bệnh ngoài da maladies de la peau,

- và những vết cắt coupées.

▪ Vỏ của rễ cái ( rễ trụ chánh ) được kết hợp với muối và áp dụng trong những vùng liên hệ ảnh hường sử dụng cho :

- đau nhức douleurs,

- và những vết thương plaies,

▪ Vỏ Cây Hếp Scaevola taccada được áp dụng cho :

- nhọt ung mủ abcès,

- rối loạn kinh nguyệt troubles menstruels,

- và gẩy xương fractures osseuses

▪ Nước nấu sắc décoction của lá và vỏ Cây Hếp Scaevola taccada được ghi nhận là chống lại :

- nhịp tim đập nhanh tachycardie,

một trong những triệu chứng chánh của :

- bệnh béribéri.

▪ Nước nấu sắc décoction của vỏ và những lá, cũng để chữa trị :

- một tái phát sau cơn bệnh maladie.

▪ Nước ép jus của vỏ được sử dụng trong chữa trị :

- nhiễm nấm ngoài da teigne.

Kinh nghiệm dân gian :

▪ Bộ phận của Cây Hếp Scaevola taccada ăn được, dùng làm thuốc ( cây được sử dụng trong y học, bao gồm chữa trị :

- bệnh suyễn asthme,

- bệnh béri-béri,

- ung thư cancer,

- kiết lỵ dysenterie,

- đau tai mal d'oreille,

- những bệnh nhiễm trùng mắt infections oculaires,

- chứng khó tiêu indigestion,

- bệnh sốt rét paludisme,

- ung mủ da abcès de la peau,

- đau maux hoặc những vết thương loét plaies,

- bệnh giang mai syphilis,

- hoặc lao phổi tuberculose.

- dùng như thuốc dán cao cataplasme,

- cho đau đầu maux de tête,

- như một thuốc giải độc antidote cho ăn cá độc poissons toxiques hoặc cua crabe,

- thuốc ngừa thai cho những phụ nữ contraception, và những bệnh khác …….)

▪ Theo hệ thống y học truyền thống Ayurvedic Ấn Độ, sử dụng Cây Hếp Scaevola taccada để chữa trị :

- chứng khó tiêu indigestions

- bệnh tiêu chảy diarrhée

- đau đầu maux de tête

- sưng phù chân jambes enflées

- bệnh mắt yeux endoloris.

▪ Trong y học truyền thống, nhựa của lá hoặc của những trái Cây Hếp Scaevola taccada dược sử dụng để chữa trị :

- những vấn đề của mắt problèmes oculaires;

Những lá Cây Hếp Scaevola taccada để chữa trị :

- chứng khó tiêu indigestion,

- và đau đầu maux de tête;

▪ Lá Cây Hếp Scaevola taccada vị đắng, ăn để :

- làm giảm chứng khó tiêu indigestion.

▪ Thưốc dán cao cataplasme của lá Cây Hếp Scaevola taccada áp dụng cvho :

- đau đầu maux de tête,

- những ung bướu khối u tumeurs,

- và sưng chân jambes enflées.

▪ Trong Ấn Độ, nước nấu sắc décoction của lá và vỏ Cây Hếp Scaevola taccada sử dụng để chữa trị :

- nhịp tim đập nhanh tachycardie.

dùng như :

- thuốc lợi tiểu diurétique.

được báo cáo là đơn thuốc tuyệt hảo cho :

- chứng thủng nước hydropisie.

▪ Trong Thái Lan, rễ và lá Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng để chữa trị :

- những bệnh ngoài da maladies de la peau.

Những lá Cây Hếp Scaevola taccada cũng có thể nhai để :

- giảm ho toux,

- và bệnh sốt rét paludisme.

▪ Tương tự, trong một số nhất định trên Bắc đảo ở Papouasie-Nouvelle-Guinée, những lá Cây Hếp Scaevola taccada được dùng để chữa trị :

- bệnh ho toux,

- hoặc bệnh cúm grippe.

▪ Trong Indonésie, rễ Cây Hếp Scaevola taccada như một thuốc giải độc antidote cho :

- ngộ độc của những loài cá poisson,

- hoặc cua crabe;

và nước nấu sắc décoction của rễ Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng cho :

- bệnh béribéri,

▪ Trong Philippines, nước nấu sắc décoction của rễ được dùng để chữa trị :

- những bệnh nhiễm giang mai infections de la syphilis,

- và bệnh kiết lỵ dysenterie.

▪ Ở Philippines, nước ép jus của trái Cây Hếp Scaevola taccada chín dùng để :

- rửa sạch viêm mắt opacités des yeux.

▪ Trong Amboine, nước ép jus của trái Cây Hếp Scaevola taccada được nhỏ giọt vào trong mắt bởi những thổ dân có hiệu quả cho :

- mắt đục mờ opacités,

- và cải thiện mờ thị lực obscurcissement de la vision.

dùng bên trong cơ thể để tạo ra kinh nguyệt induire la menstruation.

▪ Trong thuốc dán cao cataplasme từ trái Cây Hếp Scaevola taccada được dùng cho :

- những ung bướu khối u tumeurs;

- gây ra kinh nguyệt menstruation.

▪ Thuốc dán cao cataplasme của trái Cây Hếp Scaevola taccada áp dụng để chữa trị :

- ung bứớu khối u tumeurs;

- dùng bên trong để gây ra kinh nguyệt menstruation.

▪ Lõi của thân Cây Hếp Scaevola taccada sử dụng cho :

- bệnh tiêu chảy diarrhée.

Manimegalai (2012), chỉ ra rằng truy tìm hóa chất thực vật sơ bộ phytochimique préliminaire của Cây Hếp Scaevola taccadacho thấy sự hiện diện của :

- chất đạm protéines,

- phénols,

- chất đường glucides,

- và glycosides.

Nghiên cứu :

● Kháng vi khuẩn antimicrobiens :

Nghiên cứu trích xuất của acétate d'éthyle thể hiện một hoạt động ức chế chống lại nấm Candida albicans, tương tự như Clotrimazole.

Trích xuất cũng cho thấy một hoạt động chống Klebsiella pneumoniae.

● Trầm cảm của hệ thần kinh trung ương dépresseurs du SNC :

Với liều 300 mg / kg, hành động như một trầm cảm của hệ thần kinh trung ương dépresseur du SNC, với một hiệu quả so với thuốc Diazépam.

● Hoạt động chống viêm anti-inflammatoire / Hạ sốt antipyrétique :

Nghiên cứu ở chuột của những hiệu quả chống viêm anti-inflammatoires và hạ sốt antipyrétiques của trích xuất méthanolique của Lá Cây Hếp Scaevola taccada cho thấy một sự giảm đáng kể :

- chứng thân nhiệt cao hyperthermie gây ra bởi những men levures,

và carraghénane gây ra :

- phù thủng oedème của chân chuột.

Những hiệu quả được so sánh với những thuốc tiêu chuẩn :

- paracétamol,

- và indométacine.

Ứng dụng :

● Những ứng dụng y chữa trị :

▪ Theo Corners, những lá Cây Hếp Scaevola taccada có vị đắng và “ khó ăn ” nhưng nước ép jus những trái làm dịu và tươi mát dùng trong :

- viêm mắt yeux enflammés.

▪ Thuốc dán cao cataplasme từ lá dùng cho ::

- đau đầu maux de tête,

- và sưng phù chân jambes enflées,

▪ Theo Burkill, sử dụng y học, bao gồm những lá đắng cho :

- chứng khó tiêu indigestion,

Lõi Cây Hếp Scaevola taccada y dùng cho :

- bệnh tiêu chảy diarrhée,

▪ Nước ép jus của trái dùng cho :

- mắt yeux.

▪ Theo Wee, trong Indonésie những rễ được sử dụng như một :

- chất giải độc antidote,

một khi ăn phải cá độc poisson toxique và cua crabes.

● Phương pháp ứng dụng.

▪ Nước ép jus của những trái chín Cây Hếp Scaevola taccada dùng để chữa lành :

- bệnh “ hồng mắt œil rose ” còn gọi là bệnh viêm kết mạc conjonctivite lớp ngoài cùng của mắt và mặt trong của mi mắt.

Nước ép của 1 hoặc 2 trái chín, nhỏ, được vắt vào trong mỗi mắt, 3 lần / ngày cho đến khi lành hết bệnh.

▪ A. Nước ép của lá 2-4 lá xanh cắt nhuyễn, vắt trong một tách nước.

Một liều 1 muỗng súp vào buổi sáng, trưa và tối, để chữa lành :

- đau bụng  douleurs abdominales,

- và phần dưới lưng bas du dos.

▪ B. Tương tự như phương pháp trong (A) được sử dụng cùng với xoa bóp để đẩy nhanh tiến độ thay kỳ grossesse ở người phụ nữ, đặc biệt cho những phụ nữ mới kết hôn.

▪ C. Những lá Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng để ngăn chận :

- những tình trạng bất ổn sau khi hành kinh menstruation,

- cũng ngăn ngừa sự nhiễm trùng tử cung infection de l'utérus sau khi sanh accouchement,

- và hư thai fausses couches.

Những bước thực hiện tiếp tục ở đây tương tự như trong (A).

▪ Phương pháp bốc hơi nước vaporisation hoặc hơi nước vapeur cũng có thể được áp dụng.
Trong phương pháp này, nhiều lá được nghiền nát trong nước nóng và ngưòi phụ nữ ngồi trên hơi nước ( nước bốc hơi ) hoặc tắm hơi ( hình thức như xông ), không tắm với nước mà chỉ dùng hơi nước vapeur.

● Tro hoặc nhựa từ gỗ đốt rất có hiệu quả để chữa lành :

- những mụu cóc verrues.

Nguồn cá nhân : Ardapang Welles, Nora Welles, Makodo Daniel, Beadrige Daniel, Joseph Evelyn, Eswich Sondage & Rita Sondage

● Sử dụng nông lâm kết hợp :

▪ Cây Hếp Scaevola taccada được sử dụng để ổn định những thế đất, đặc biệt là những cồn cát.

▪ Cây sử dụng rất tốt để tạo ra những hàng rào kín và cũng như cung cấp cho một giá trị bảo vệ chống lại :

- gió vent,

- và muối phun brouillard salin trong những vùng ven biển.

▪ Những nhánh lớn Cây Hếp Scaevola taccada có thể thông thường được sử dụng giâm cành cắt hom để tạo ra hàng rào ngay lập tức.

● Những sử dụng khác :

▪ Lõi lớn của những nhánh non đôi khi sử dụng bởi những người Malais dùng cắt thành những bông hoa lạ mắt và những vật dụng khác.

▪ Lõi tủy Cây Hếp Scaevola taccada có màu trắng, mềm, khoảng 25 mm đường kính hay hơn, đôi khi được cắt thành những lát mỏng như giấy và kế đó làm thành những hoa nhân tạo, bướm và những vật dụng khác.

▪ Những lá Cây Hếp Scaevola taccada được nấu với những jupe ( cái củng ) bằng cỏ để nhuộm màu nâu và làm cho bền lâu dài.

▪ Những nhánh rỗng được sử dụng như nòng súng  hay ống thổi trong các trò chơi.

▪ Theo Giersen, gỗ có sức đề kháng với nước biển nhưng tìm thấy với một số lượng nhỏ, vì vậy dùng làm những đinh cho những canots.

▪ Gỗ Cây Hếp Scaevola taccada thô, nhiều xơ, không lợi ích, vô dụng.

Thực phẩm và biến chế :

▪ Những trái được tiêu dùng như  để giải khác trên đường đi hoặc nhiều hay ít trong thời gian của nạn đói.

▪ Những lá Cây Hếp Scaevola taccada có thể ăn chín như rau xanh .

▪ Trong Malaisie, lõi cây được sử dụng làm bánh tráng.

Nguyễn thanh Vân