Gỗ Thánh - Gỗ Gaiac - Lignum vitae

Roughbark - lignum-vitae

Gỗ Gaiac - Gỗ Thánh

Gaïacwood

Guaiacum officinale - L.

Zygophyllaceae

Đại cương :

Gỗ Gaiac là một thực vật trong giống Guaiacum thường trồng trong những Châu Mỹ nhiệt đới Amériques tropicales như Venezuela và những đảo Antilles. Cây được phát hiện đầu tiên ở Nam Mỹ Amérique du Sud để sau đó được lan truyền trong Trung Mỹ Amérique centrale.

Cây nầy được biết trên toàn thế giới cho những đặc tính y học nhưng cũng ở sức đề kháng cao ở khí hậu nóng và khô.

Theo một truyền thuyết xưa Ấn Độ, Gỗ Gaiac là một thực vật đã được chỉ định như một sự chống chịu chánh của trái đất để chống lại những sự rung chuyển.

Cây còn được gọi bằng những tên như Gỗ thánh bois saint, Gỗ của đời sống bois de vie, Cây Thiêng liêng arbre sacré, gỗ của người Pháp bois des Français hoặc Cây Gaïac trắng.

Trong nhiều nước, nó được xếp vào những Cây có sự khai thác được hạn chế theo luật pháp.

Là một thực vật của những vùng nhiệt đới ẩm và ở đồng bằng, nơi đây nó được tìm thấy ở những độ cao lên đến 100 m so với mực nước biển.

Cây phát triển tốt nhất trong những vùng nơi đó nhiệt độ ban ngày nằm giữa 22 và 28 ° C, nhưng có thể chịu đựng được từ 20 đến 34 ° C. Nó có thể chết ở nhiệt độ 1° C hoặc thấp hơn.

Cây ưa thích lượng nước mưa hằng năm trung bình trong khoảng từ 1000 đến 2000 mm, nhưng dung nạp từ 500 đến 3000 mm.

Thích ở những nơi có ánh nắng mặt trời. Phát triển tốt trong những đất phì nhiêu và giữ ẩm.

Chịu đựng ở những mức độ muối trong đất. Thích độ pH bao gồm giữa 5 và 7,5 nhưng dung nạp ở 4,5 đến 8.

Đây là một loại Cây quốc gia của Jamaïque, nơi đây được trồng rộng rãi như một Cây đường phố.

Tại Việt Nam, tìm thấy trước năm 1975 ở Thảo cầm viên Sai Gon, trồng vì hoa đẹp,

Thực vật và môi trường :

Mô tả thực vật :

Đại mộc, gỗ mọc rất chậm, chiều cao thay đổi từ 4,5 m đến 15,25 m. Thân thường gần như  vặn xoắn, với những nhánh dầy đặc, lan rộng, đường kính của thân vào khoảng 1,20 m, màu nâu xanh lá cây nhạt. Gỗ rất nặng, chắc, với những sợi hạt đan chéo vào nhau.

Lõi gỗ già màu xanh lá cây đậm, nhựa chủa gỗ rất ít về số lượng và có một màu vàng nhạt sáng rõ. Vỏ có những rãnh chằn chịt, với những đốm màu xám nhạt, vỏ tạo ra khoảng 1% tinh dầu dễ bay hơi có một mùi hương rất thơm .

Lá, hình lông chim, thường xanh không rụng, dùng làm cảnh, mọc đối, lá kép chẳn, có 4 đến 6 lá phụ, xoan thon ngược, tròn ở đầu, không cuống, có gân lá và láng không lông, lá bẹ ngắn.

Phát hoa, chùm tụ tán, mọc ở nách lá.

Hoa, nhỏ, màu xanh sáng, trên những cuống mọc ở nách lá, dài khoảng 2,5 cm, gồm có :

- lá đài, 5 gần bằng nhau, 2 lá đài bên ngoài hơi rộng hơn những lá đài khác, tất cả đều tù và có lông ngắn trắng bên dưới.

- cánh hoa, 5, màu lam,3 lần dài hơn lá đài, thuôn dài, thô ráp, mềm bên trong.

- tiểu nhụy 10, rời nhau, chỉ gắp đôi chiều dài của đài hoa, có rãnh ở mặt lưng. Những bao phấn nứt đôi bên dưới và cong.

- noãn sào, có cọng ngắn, 2-3 buồng, 1 noãn treo. Vòi nhụy ngắn, nhọn và 1 nuốm duy nhất.

Trái, nang, tròn tròn, mọng nước, có 2 cạnh như cánh, không lông, trổ màu vàng khi chín, 2 buồng 1 hột.

Hạt, đơn độc, cứng, thuôn dài, mịn và nghiêng.

Bộ phận sử dụng :

▪ Chất nhựa résine của lõi gỗ và nhựa cao su gomme

Chất nhựa résine của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale là một nguyên hoạt chất.

Chất nhựa résine lõi gỗ coeur-bois, có màu nâu xanh lá cây nhạt, nặng hơn nước. Trích xuất résine của gỗ, khoảng 20% trọng lượng, được thu thập bằng nhiều phương cách ( xem bên dưới bài viết ).

Thành phần hóa học và dược chất :

▪ Résines 15-20%.

(guaiazulène, guaiaconique, guaianetique et guaïque),

và những thành phần như :

- acide guaiaretique,

- acide déshydroguaiaréatique,

- guaiacine,

- isoguaiacine,

- acide x-guaiaconique (lignanes),

- furoguaiacine

- và  son éther monométhylique,

- furoguaiacidine,

- tétrahydrofuroguaiacine-A

- và tétrahydrofuroguaiacine-B (furano-lignanes),

- furoguaiaoxidine (enedione lignan).

- "- 4) Steroides ) 3-Sitosterol.

- Terpénoïdes Saponines,

- acide oléanolique.

- acide a và b -guaiaconiques,

- acide guaiacique.

- vanillin.

- guaiacasaponine.

- terpénoïde,

- guaiaguttin.

- saponines,

- polyterpénoïdes,

- và những stérols

● Thành phần triterpénoïde của vỏ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale L.

Viqar Uddin Ahmad, Nikhat Saba, Khalid Mohammed Khan

▪ Một saponine triterpénoïde, chất guaianine R (1) đã được phân lập từ trích xuất n-BuOH của vỏ Cây Guaiacum officinale L.

Được đặc trưng hóa như :

- acide achobonique-3-O- [a-l-rhamnopyranosyl- (1 → 3) -ß-d-glucopyranosyl- (1 → 3) -a-l-rhamnopyranosyl- (1 → 2) -a-l-arabinopyranoside] -28-O- [β-D-glucopyranosyl] -ester.

Cấu trúc đã được thiết lập với sự trợ giúp bởi một nghiên cứu so sánh của những phương pháp RMN 1D và 2D 1H-13C.

▪ Một số thành phần saponines khác đã được phân lập và đã báo cáo cho cùng một loài .

● Chất saponines mới của hoa và vỏ của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale L.

Nikhat Saba, Rasheeda Khatoon, Viqar Uddin Ahmad

Nghiên cứu hóa chất thực vật phytochimique của những hoa và vỏ cùa thân Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale

Dẫn đến sự phân lập những chất saponines mới :

- guaianine O (1),

- và guaianine P (2) tương ứng.

Những cấu trúc của 2 hợp chất (1) và (2) đã được thiết lập dưới dạng như sau :

- acide oléanolique-3-O-{A-L-Rhamnopyranosyl- (1 → 3) -a-L-rhamnopyranosyl- (1 → 2) - [β-D-glucopyranosyl- (1 → 3)] - a-L-arabinopyranoside} -28-O- [β-D-glucopyranosyl]-ester ,

- và acide oleanolique-3-O- {a-L-Rhamnopyranosyl- (1 → 2) - [β-D-glucopyranosyl- (1 → 3)] - a-L-arabinopyranoside} -28-O- [β-D-glucopyranosyl]- ester.

Đặc tính trị liệu :

▪ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale là một trong những 2 loài thật sự sản xuất ra « Gỗ cuộc sống lignum vitae », loài khác là Guaiacum sanctum.

▪ Gỗ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale là thuốc trong nhiều dược điển Pharmacopées và những đặc tính y học của Cây đều hiện diện trong chất nhựa résine, là chánh thức.

▪ Nhựa résine và gỗ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale có những đặc tính :

- kích thích stimulantes,

- làm đổ mồ hôi diaphorétiques

- và làm thay đổi modifiables,

mặc dù chất nhựa résine có một hành động mạnh hơn nhiều.

▪ Chất nhựa résine cũng được xem như :

- một dịu đau, trấn thống điều kinh emmenagogue

Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale là một trong những cây với những đặc tính y học được sử dụng nhiều nhất để chữa trị những bệnh khác nhau của những hình thức :

- mãn tính của bệnh thấp khớp chroniques de rhumatisme;

Đặc biệt lợi ích cho :

- bệnh đa viêm khớp dạng thấp khớp polyarthrite rhumatoïde,

cũng như trong :

- bệnh thấp khớp mãn tính rhumatisme chronique,

- giảm đau nhức douleur,

- và viêm inflammation

- và thống phong goutteuses,

- chứng đau bụng kinh dysménorrhée

- và những bệnh tử cung utérines khác.

▪ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale là một phương thuốc rất tốt chống lại :

- những viêm da inflammations cutanées,

- kết thạch đường tiểu lithiase urinaire,

- viêm khớp arthrite,

- những bệnh thận maladies rénales,

đã được sử dụng rộng rãi cho :

- những bệnh giang mai affections syphilitiques

- những bệnh của da maladies de la peau,

- và bệnh tràng nhạt scrofule.

▪ Chất nhựa résine được áp dụng cho răng dent để chữa trị :

- đau răng mal de dents,

▪ Dùng bên ngoài cơ thể, để làm giảm những trường hợp của :

- bệnh thấp khớp rhumatisme.

Có một thời gian, Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale được xếp vào trong nhóm thuốc có hiệu quả cao để chữa trị :

- bệnh lao tuberculose.

Nó thể hiện như một thuốc rất tốt chống viêm anti-inflammatoire, nhưng cũng như :

- một thuốc nhuận trường laxatif có hiệu quả.

- và một thuốc lợi tiểu diurétique.

- làm đổ mồ hôi sudorifiques,

Nó hành động như một chất chát âcre kích thích stimulant, gia tăng :

- nhiệt của cơ thể chaleur du corps,

- và sự lưu thông circulation;

▪ Dùng Bên trong cơ thể, Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale, dùng cho cả hai gỗ và chất nhựa résine, kích thích tổng quát :

- một cảm giác nóng ấm trong dạ dày chaleur dans l'estomac,

- và khô trong miệng sécheresse de la bouche, với khát nước soif.

Nó hành động trên phương diện kinh tế économie như những kích thích stimulants, làm gia tăng :

- nhiệt của cơ thể chaleur du corps,

- và đẩy nhanh sự tuần hoàn accélèrent la circulation.

Nếu cơ thể được duy trì giữ ấm chaud, tất cả trong sử dụng nước nấu sắc décoction, là một hình thức được ưa thích, nó sẽ bộc lộ :

- sự đổ mồ hôi diaphorétique;

Nếu dùng lạnh cool, thì là có hiệu quả :

- lợi tiểu diurétique.

▪ Cũng như là một thuốc :

- làm đổ mồ hôi diaphorétique,

- và thay thế alterative,

nó được quản lý dùng ( nhưng thường trong nước nấu sắc décoction hoặc sirop), trong :

- bệnh thấp khớp mãn tính rhumatisme chronique,

- những bệnh da mãn tính cutanées chroniques,

- bệnh tràng nhạt scrofule,

- và bệnh giang mai syphilitique.

● Hành động :

▪ Chất chát Stimulant Acrid :

[ một yếu tố kích thích hoặc gia tốc hoạt động của những quá trình sinh lý physiologiques] gia tăng :

- nhiệt chaleur,

- và lưu thông của cơ thể circulation du corps

▪ Thay thế Alterative :

[ một yếu tố có khả năng thay đổi thuận lợi hoặc sử đổi những điều kiện] :

- không lành mạnh của cơ thể malsaines du corps,

- và có xu hướng phục hồi chức năng của thể chất bình thường physique normale,

thông thường bằng cách cải thiện dinh dưởng nutrition.

▪ Chất chống oxy hóa Antioxydant :

[ Góp phần vào sự oxy hóa oxydation của những gốc tự do  radicaux libres được cho lá đóng góp vào trong quá trình lão quá sớm vieillissement prématuré và mất trí nhớ démence]

▪ Thuốc khử trùng Antiseptique :

[ một yếu tố tiêu diệt hoặc ức chế những vi khuẩn gây bệnh bactéries pathogènes hoặc làm thối nát putréfactives]

▪ Làm đổ mồ hôi diaphorétique :

[ Một yếu tố thúc đẩy đổ mồ hôi transpiration] nếu một nước nấu sắc décoction được dùng uống nóng và cơ thể luôn giữ ấm.

▪ Lợi tiểu diurétique :

[ Yếu tố gia tăng sự bài tiết sécrétion và thải nước tiểu expulsion de l'urine] nếu một nước nấu sắc décoction được dùng uống lạnh và cơ thể giữ tươi mát.

• Long đờm Expectorant :

[ Một yếu tố thúc đẩy dòng chảy của những chất nhầy écoulement des muqueuses và của những sự bài tiết sécrétions của những đường hô hấp voies respiratoires]

• Nhuận trường Laxatif ( nhẹ )

[ Một yếu tố thúc đẩy sự bài thải của những đường ruột intestins, một thuốc tẩy xổ nhẹ purgatif doux]

● Lợi ích cho sức khỏe của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale :

Được sử dụng như thực vật liệu pháp phytothérapie, những lá là thuốc thay thế médecine alternative rất tốt cho :

- huyết áp động mạch cao hypertension artérielle,

- bệnh suyễn asthme,

- động kinh épilepsie,

cũng như :

- những bệnh thấp khớp rhumatismes.

▪ Trà thé Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale cũng được sử dụng để rửa mắt laver les yeux cũng như để tăng cường những mắt renforcer les yeux.

▪ Vỏ cũng như những lá là :

- thuốc nhuận trường nhẹ laxatifs doux

và một trong những đặc tính y học của nó là :

- lợi tiểu diurétique.

▪ Không loại trừ những hoa Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale, cũng chứa những lợi ích cho sức khỏe dưới hình thức của những phương thuốc thảo dược.

▪ Những hoa Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale được sử dụng để chữa trị :

- bệnh suyễn asthme,

- những bệnh cảm lạnh rhumes,

- bệnh cúm grippe,

- ho toux,

- bệnh lao tuberculose,

và những bệnh đường hô hấp khác respiratoires, bao gồm :

- tắc nghẽn congestion của những niêm mạc muqueuses.

▪ Vỏ trong của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale có thể chế biến thành dầu xoa bóp liniment cho những bệnh như :

- những bong gân entorses,

- và những đau nhức douleurs

trong liên quan đến :

- bệnh thấp khớp rhumatisme,

- và viêm khớp arthrite.

Kinh nghiệm dân gian :

▪ Trong một số nước nhất định như là Cộng hòa Dominicaine, Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale được sử dụng như :

- thuốc rượu cho tuổi trẻ élixir de jouvence,

- hoặc  kích thích tình dục aphrodisiaque.

▪ Nó đã thu được một sự nổi tiếng lớn ở thế kỷ 16 ème, khi nó đã được ghi nhận như một một đơn thuốc chống lại :

- bệnh giang mai syphilis,

- và những bệnh khác.

Sau đó, chất nhựa résine thu được từ gỗ đã được giới thiệu và ngày nay rất được ưa thích, cho sự sử dụng thuốc ở gỗ.

Nghiên cứu :

Không biết cần bổ sung.

Hiệu quả xấu và rủi ro : 

● Thận trọng trong sử dụng Gaiac

Như hầu hết những phương pháp chữa trị với cơ bản thảo dược, những sản phẩm có nguồn gốc từ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale chỉ được sử dụng sau khi có sự tham khảo ý kiến của y tế.

Nó được đề nghị nên tham vấn với một Bác sĩ để tránh những nguy cơ của những phản ứng dị ứng réactions allergiques.

● Chống chỉ định :

▪ Mang thai, cho con bú, và sạn thận calculs rénaux.

▪ Thận trọng với :

- viêm dạ dày gastrite,

- và những loét dạ dày ulcères peptiques,

Một hàm lượng mạnh chất résine có thể dẫn đến :

-  một đau dạ dày maux d'estomac.

▪ Tránh trong những điều kiện :

- dị ứng allergie,

- và viêm cấp tính inflammatoires aiguës.

Ứng dụng :

● Ứng dụng y học :

Gỗ rất ít được sử dụng trong y học;

Gỗ của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale thường được ngâm nói chung để thu được một lọ thuốc nước để chữa trị những bệnh như :

- bệnh lao tuberculose,

- và bệnh giang mai syphilis.

Chất nhựa résine của nó được dùng như :

- chống viêm anti-inflammatoire.

Như chất nhựa sève của nó, nó được trích xuất để cấu thành một chữa trị chống lại :

- bệnh viêm khớp arthrite.

Nó cũng được pha trộn với một ít rượu rhum và được bảo quản giữ nhiều ngày là một phương thuốc rất tốt chống lại :

- bệnh thấp khớp rhumatisme.

▪ Gỗ đôi khi được bán bởi những nhà hóa học chimistes dưới dạng dăm bào nhuyễn copeaux fins và như vậy được gọi là Gỗ cuộc sống Lignum Vitae, trở thành màu xanh lá cây bởi tiếp xúc với không khí và màu xanh dương bởi hành động của những khói nitơ fumées nitriques. Thử nghiệm này chứng minh sự chân thật của nó.

▪ Một thuốc dán đắp cataplasme với cơ bản thảo dược được chế tạo với lá nghiền nát pha trộn với dầu dừa huile de coco là tốt để chữa trị :

- những nhọt ung mũ abcès,

- phồng da, mụt ghẽ nước cloques,

- những vết thương loét plaies,

- những mụn nhọt đầu đinh furoncles,

- bệnh thống phong goutte,

- và sưng những hạch tuyến glandes gonflées.

▪ Đối với viêm tuyến mang tai amiđan amygdalite, nó được quản lý dưới dạng bột poudre.

▪ Nước nấu sắc décoction của những dăm bào của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale có thể đun sôi 2 onces = 57 gr của những mảnh vụn dăm bào trong 3 pintes = 1,7 lít nước, sắc xuống còn 2 pintes = 1,13 lit, liều dùng từ 56,7 gr đến 113,4 gr chất lỏng dùng uống mỗi 3 hoặc 4 giờ.

● Ứng dụng thực nghiệm y học :

▪ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale, có một chất résine tự nhiên trích xuất của gỗ, là một hợp chất không màu trở thành màu xanh dương khi nó tiếp xúc với những chất có một hoạt động của phân hóa tố enzyme oxy hóa peroxydase và sau đó tiếp xúc với peroxyde d'hydrogène.

Những thẻ Guaiac được nhâm vào trong chất résine và sử dụng như một thuốc thử màu để xác định liệu :

- những phân selles  có chứa máu sang

( máu không nhìn thấy trong phân, sự hiện diện của máu tạo ra trong phân một phản ứng màu xanh dương trong vài giây ).

Phần hème ( một thuật ngữ hóa học chỉ một cấu trúc có chứa nguyên tử sắt Fe. Trên thực tế nó là một thành phần của hémoglobine cho phép vận chuyển oxy từ phổi đến những cơ quan sau khi được gắn vào nguyên tử oxygène vào trong máu ) của hémoglobine chứa những phân hóa tố peroxydase và sẽ xúc tác catalysera sự oxy hóa oxydation của acide guaiaconique khi mà peroxyde d'hydrogène được gắn trên thẻ Guaiac nếu có máu hiện diện trong những phân selles.

● Những sử dụng khác :

Phương cách thu hoạch nhựa résine :

▪ Chất nhựa résine đôi khi chảy ra tự nhiên từ thân của Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale, vào thời điểm khác, nó được thu hoạch bởi nhân tạo trong bẽ gẫy hoặc cắt chặt thân và bằng cách để nước ép jus tiết dịch chảy ra trong một thời gian, hoặc khoan những lỗ trong một mảnh gổ sau đó đặt trên lửa để nhựa lỏng nóng chảy ra qua những lổ hoặc người ta đun sôi những dăm bào mỏng trong  muối và nước, khi chất nhựa résine trôi nổi trên mặt nước.

▪ Màu nâu đỏ nhạt đậm của nhựa résine thay đổi khi bị oxy hóa oxydation thành màu xanh dương hoặc màu xanh dương-lá cây, một đặc thính được sử dụng để phân màu coloration différentielle là phương pháp nhuộm để làm nổi bật sự khác nhau giữa những tế bào vi khuẩn hoặc để làm nổi bật cấu trúc bên trong hay bên ngoài của nó.

▪ Gỗ cứng, hạt gỗ chặt chẽ, dầy đặc, và bền. Lõi của gỗ có màu nâu đậm, do sự lắng động của chất nhựa résine de guiacum; Nhựa của gỗ có màu vàng nhạt.

▪ Gỗ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale đáng chú ý cho hướng của những sợi gỗ, do đó mỗi lớp xuyên qua những lớp trước theo đường chéo.

▪ Sức đề kháng lớn và độ bền cao của nó, kết hợp với đặc tính tự bôi trơn auto-lubrifiantes do scự hiện diện của hàm lượng chất nhựa résine, làm cho gỗ này đặc biệt thích hợp để chịu đựng dưới nước.

▪ Gỗ được sử dụng cho những ròng rọc poulies, những khuôn, những chày pilons, những ván trượt …….

▪ Nhiều người sử dụng những nhánh để ngăn chận những loài ruồi bằng cách treo chúng ở trong nhà bếp hoặc để Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale trong những ngăn tủ nhà bếp.

Thực phẩm và biến chế :

▪ Chất résine thu được từ Cây Gỗ Thánh Guaiacum officinale được sử dụng để làm thơm cho những bánh gâteaux và những kẹo cao su chewing-gum

▪ Nó cũng được thêm vào những dầu ăn được để ngăn ngừa sự acide hóa acidification

Nguyễn thanh Vân